Niezmienne stanowisko Japonii w sprawie zwierzchnictwa terytorialnego nad grupą wysp Takeshima
2017/8/3
- Takeshima jest bezdyskusyjnie integralną częścią terytorium Japonii, zarówno w świetle faktów historycznych, jak i na podstawie prawa międzynarodowego.
- Republika Korei okupuje Takeshimę niezgodnie prawem międzynarodowym. Wszelkie działania podjęte przez Republikę Korei w stosunku do Takeshimy oparte na tego rodzaju bezprawnym zajęciu nie mają jakiegokolwiek prawnego uzasadnienia.
- Japonia nadal będzie dążyć do rozwiązania sporu w sprawie zwierzchnictwa terytorialnego nad Takeshimą w oparciu o prawo międzynarodowe w sposób spokojny i polubowny.
- Uwaga: Republika Korei nie przedstawiła nigdy żadnych wyraźnych podstaw dla swoich twierdzeń, jakoby objęła skuteczną kontrolę nad Takeshimą zanim uczyniła to w 1905 r. Japonia, która potwierdziła tym samym swoje zwierzchnictwo terytorialne.
Informacje o Takeshimie
1. Informacje ogólne
W skład terytorium Takeshimy wchodzą dwie główne wyspy: Higashijima (Meijima) i Nishijima (Ojima) oraz wiele pomniejszych wysepek. Administracyjnie należą do miasta Okinoshima w prefekturze Shimane.
2. Położenie
Takeshima leży na Morzu Japońskim około 158 km na północny zachód od wysp Oki, 37°14' szerokości geograficznej północnej i 131°52' długości geograficznej wschodniej.3. Wielkość
Łączna powierzchnia lądowa Takeshimy wynosi ok. 0,2 km2.4. Przyroda
Są to strome wyspy pochodzenia wulkanicznego, których zbocza ze wszystkich stron tworzą klify. Są ubogie w roślinność i zasoby wody pitnej.5. Japońskie tereny łowieckie
Już na początku 17. wieku Japończycy poławiali na wyspach lwy morskie oraz słuchotki. Połów lwów morskich na pełną skalę rozpoczął się na początku 20. wieku.![]() |
![]() |
![]() |
położenie Takeshimy | Takeshima i okolice | szczegółowa mapa |
Spór wokół Takeshimy
Zarys stanowiska Japonii wobec zwierzchnictwa terytorialnego nad Takeshimą oraz bezprawnej okupacji przez Republikę Korei
Fakt uznania przez Japonię istnienia Takeshimy znajduje wyraźne potwierdzenie w licznych dawnych dokumentach i mapach. Na początku 17. wieku Japończycy, za wiedzą i zgodą władz, podróżowali na wyspę Utsuryo, wykorzystując Takeshimę jako punkt nawigacyjny i postojowy. Pozyskiwali także z jej terenów zasoby morskie, takie jak lwy morskie czy słuchotki. Japonia ustanowiła zwierzchnictwo nad Takeshimą w połowie 17. wieku.Na początku 20. wieku, mieszkańcy Wysp Oki i prefektury Shimane zgłaszali potrzebę zapewnienia stabilizacji połowu lwów morskich, który w tych czasach odbywał się już na przemysłową skalę. Wychodząc naprzeciw tym oczekiwaniom, rząd Japonii przyłączył Takeshimę do prefektury Shimane, ponownie potwierdzając zwierzchnictwo terytorialne nad jej terenami. Rząd wpisał Takeshimę do Rejestru Terenów Państwowych, wprowadził system licencji na połowy lwów morskich oraz zaczął pobierać opłaty za wykorzystanie ziemi należącej do państwa. Sprawowanie zwierzchnictwa było wykonywane przez Japonię w sposób pokojowy i bez protestów ze strony innych krajów. W ten oto sposób japońskie zwierzchnictwo nad Takeshimą, które było już wówczas ustanowione, stało się jeszcze bardziej oczywiste dla innych krajów również w kategoriach prawa międzynarodowego.
W trakcie opracowywania treści Traktatu Pokojowego z San Francisco (podpisany 8 września 1951, wszedł w życie 28 kwietnia 1952 r.), obejmującego m.in. kwestie ostatecznego rozdysponowania ziem japońskich po II wojnie światowej, Republika Korei zwróciła się do USA z prośbą o włączenie Takeshimy do listy terytoriów, których Japonia się zrzeka. Jednakże USA kategorycznie odrzuciły to żądanie, stwierdzając że Takeshima „…nigdy nie była uważana za część Korei…” lecz stanowiła terytorium Japonii. Fakt ten znajduje oparcie w dokumentach dyplomatycznych ujawnionych przez rząd Stanów Zjednoczonych. W tym kontekście, Traktat Pokojowy z San Francisco uznaje za tereny, których Japonia musi się zrzec „Koreę, włącznie z wyspami Quelpart, Port Hamilton i Dagelet”, celowo wyłączając Takeshimę. W ten sposób Traktat, który ustanowił międzynarodowy porządek po II wojnie światowej, potwierdza, iż Takeshima jest terytorium japońskim. Ponadto, po wejściu Traktatu w życie, USA powiadomiły Japonię o zamiarze wykorzystywania Takeshimy do celów ćwiczebnych dla swoich sił zbrojnych. Na podstawie umowy ze USA, Japonia ustanowiła Takeshimę terenem ćwiczebnym i podała ten fakt do wiadomości publicznej. W ramach międzynarodowego porządku po II wojnie światowej, Takeshima została jednoznacznie uznana za terytorium Japonii.
Jednakże w styczniu 1952 r., tuż przed wejściem w życie Traktatu Pokojowego z San Francisco, Republika Korei jednostronnie ustanowiła tzw. „Linię Li Syng Mana” i umieściła Takeshimę po jej koreańskiej stronie. Działanie to było jawnie sprzeczne z prawem międzynarodowym i rząd Japonii natychmiast wystosował zdecydowany protest, odmawiając uznania linii. Mimo to, Republika Korei rozmieściła na wyspach stały kontyngent sił bezpieczeństwa oraz rozpoczęła budowę budynków mieszkalnych, stacji nadzorczej, latarni morskiej oraz obiektów portowych. Siłowa okupacja Takeshimy przez Republikę Korei nie ma żadnych podstaw prawnych, a Japonia zdecydowanie protestowała przeciwko każdemu z wymienionych działań, żądając wycofania się Korei. Jakiekolwiek działania podjęte przez Republikę Korei wobec Takeshimy w oparciu o tego typu bezprawne zajęcie są pozbawione uzasadnienia prawnego oraz nie niosą ze sobą żadnych konsekwencji prawnych stanowiących podstawę dla zwierzchnictwa terytorialnego. *1 *2
Od zakończenia II wojny światowej Japonia konsekwentnie kroczyła drogą państwa pokojowego i dążąc do polubownego rozwiązania sporu przynajmniej trzy razy począwszy od 1954 r. proponowała, aby kwestia zwierzchnictwa terytorialnego nad Takeshimą została rozstrzygnięta przez Międzynarodowy Trybunał Sprawiedliwości. Jednakże wszystkie te propozycje zostały przez Republikę Korei odrzucone. Godny ubolewania jest fakt, że Republika Korei, która pełni ważną rolę na arenie międzynarodowej, odwróciła się od rozwiązań opartych na prawie międzynarodowym. Japonia będzie nadal podejmować odpowiednie środki, aby rozwiązać ten spór polubownie i zgodnie z prawem międzynarodowym.
*1 W 2012 r. ówczesny prezydent Lee Myung-bak odwiedził Takeshimę jako pierwszy urzędujący prezydent. Od tamtego czasu Takeshimę odwiedzali także członkowie rządu oraz Zgromadzenia Narodowego Republiki Korei. Niedawno, w lipcu 2016 r., na Takeshimie przebywał Moon Jae-in, były przewodniczący partii Minjoo. Za każdym razem rząd Japonii niezwłocznie informował rząd Republiki Korei, iż takie działania są nieakceptowalne i wyjątkowo godne ubolewania w świetle japońskiego stanowiska w sprawie zwierzchnictwa terytorialnego nad Takeshimą. Wzywał również rząd Republiki Korei do ich zaprzestania oraz wyrażał swój zdecydowany protest.
*2 Szereg działań podjętych przez Republikę Korei pozbawionych jest oparcia w prawie międzynarodowym i nie ma żadnego wpływu na ustalenie zwierzchnictwa terytorialnego, ponieważ Japonia w sposób ciągły zgłaszała wobec nich protesty od samego początku sporu terytorialnego wywołanego przez bezprawne i jednostronne ustanowienie „Linii Li Syng Mana”.
Ponadto, Republika Korei twierdzi, że okupacja Takeshimy ma na celu przywrócenie jej zwierzchnictwa terytorialnego. Dla uzasadnienia swoich roszczeń, Republika Korei musi udowodnić, że roztaczała skuteczną kontrolę nad Takeshimą zanim zrobiła to Japonia i przed potwierdzeniem zwierzchności terytorialnej przez Japonię w 1905 r. Jednakże, Republika Korei nigdy dotąd nie przedstawiła takich dowodów.
Uznanie Takeshimy
Uznanie Takeshimy w Japonii
1. Grupa wysp zwanych obecnie Takeshimą była niegdyś znana pod nazwą „Matsushima”, a wyspa zwana obecnie Utsuryo była nazywana „Takeshimą” lub „Isotakeshimą” (rys. 1). Mimo iż nazwy Takeshima i Utsuryo były przez jakiś czas nieprawidłowo używane z powodu błędów popełnionych przy badaniu wyspy Utsuryo przez m.in. europejskich kartografów, na wielu mapach i dokumentach można znaleźć potwierdzenie, że Japonia od dawna uznawała istnienie „Takeshimy” i „Matsushimy”. Na przykład, na wielu mapach, w tym Kaisei Nippon Yochi Rotei Zenzu (Zweryfikowana kompletna mapa japońskich ziem i dróg – po raz pierwszy opublikowana przez Sekisui Nagakubo w 1779 r.), najbardziej znanym opracowaniu kartograficznym Japonii, położenie wysp Utsuryo i Takeshimy jest naniesione zgodnie z ich obecną lokalizacją między Półwyspem Koreańskim i Wyspami Oki.![]() |
![]() |
Uzupełniona i Kompletna Mapa Ziem i Dróg Japonii (1846 r.)
zbiory biblioteki Uniwersytetu Meiji
|
mapa Takeshimy (ok. 1724) zbiory Muzeum Prefektury Tottori |
2. W 1787 r. francuski podróżnik Jean-François de Galaup, hrabia La Perouse, dotarł na wyspę Utsuryo i nazwał ją „Dagelet”. Później, w 1789 r., brytyjski podróżnik James Colnett również dotarł na wyspę Utsuryo, nazywając ją „Argonaut”. Jednakże, za sprawą drobnych niedokładności w pomiarach szerokości i długości geograficznej, wyspa Utsuryo była przedstawiana na mapach publikowanych później w Europie jako składająca się z dwóch oddzielnych wysp (rys. 2).
![]() |
![]() |
Rys. 1 dawne nazwy | Rys. 2 nazwy używane pod koniec 19. wieku |
3. Lekarz o nazwisku Philipp Franz von Siebold, mieszkający na wyspie Dejima w Nagasaki, opublikował w 1840 r. w Europie „Mapę Japonii”. Z licznych japońskich map i dokumentów dowiedział się, że pomiędzy Wyspami Oki i Półwyspem Koreańskim leżą dwie grupy wysp, kolejno od zachodu: „Takeshima” (obecna wyspa Utsuryo) oraz „Matsushima” (obecna Takeshima). Jednocześnie wiedział też, że na europejskich mapach są wyspy nazwane kolejno od zachodu: „Argonaut” i „Dagelet”. W rezultacie, Siebold oznaczył na swojej mapie „Argonaut” jako „Takashimę” i „Dagelet” jako „Matsushimę” (rys. 2). Spowodowało to dalsze zamieszanie, w wyniku wyspa Utsuryo, nazywana dotąd „Takeshima” lub „Isotakeshima” dostała miano „Matsushimy”.
4. W ten sposób, dawna wiedza o „Takeshimie” i „Matsushimie” współegzystowała w Japonii z nazwami, które przybyły później ze świata zachodniego. W tym zamieszaniu, mieszkańcy Japonii, którzy widzieli w oddali na morzu „Matsushimę”, wystosowali do rządu prośbę o rozpoczęcie eksploatacji wyspy. W 1880 r. rząd przeprowadził badania miejscowe dla wyjaśnienia związków pomiędzy różnymi nazwami wysp w regionie i potwierdził, że wyspą, którą w prośbie nazwano „Matsushimą”, była w rzeczywistości Utsuryo.
5. Tak oto wyspa Utsuryo zaczęła być nazywana „Matsushimą”, co zrodziło pytanie, jak nazwać obecną Takeshimę. Aby rozwiązać tę kwestię rząd Japonii, biorąc pod uwagę opinię prefektury Shimane, zmienił tradycyjne nazewnictwo, oficjalnie nadając Takeshimie jej obecną nazwę w 1905 r.
Uznanie Takeshimy w Korei
1. Nie ma żadnych dowodów świadczących o tym, że Republika Korei od dawna była świadoma istnienia Takeshimy. Na przykład, Republika Korei twierdzi, że w oparciu o stare koreańskie teksty, m.in. Samguksagi (Historia Trzech Królestw, 1145 r.), Sejong Sillok, Jiriji (Sekcja Geograficzna Annałów Rządów Króla Sejonga, 1454 r.), Sinjeung Dongguk Yeoji Seungnam (Poprawione i rozszerzone wydanie Pomiarów Geograficznych Korei, 1531 r.), Dongguk Munheon Bigo (Uwagi odnośnie kompilacji dokumentów nt. Korei, 1770 r.), Man’gi Yoram (Podręcznik spraw państwowych dla monarchy, 1808 r.) oraz Jeungbo Munheon Bigo (Poprawione i rozszerzone uwagi odnośnie kompilacji dokumentów nt. Korei, 1908 r.), Koreańczycy byli od dawna świadomi istnienia dwóch wysp: Utsuryo i Usan, z których „Usan” miałaby być obecną Takeshimą.2. Jednakże, chociaż w „Historii Trzech Królestw” znajdujemy wzmiankę, że wyspa Utsuryo, należąca do kraju Usan, została w 512 r. częścią Silla, nie ma jednak informacji o „wyspie Usan”. Jednocześnie, w pozostałych dawnych dokumentach koreańskich „wyspa Usan” opisana jest jako miejsce zamieszkane przez wielu ludzi, uprawiających wielkie bambusy, co nie odpowiada realiom Takeshimy i przypomina raczej wyspę Utsuryo.
3. Republika Korei twierdzi, że „wyspa Usan” to Dokdo (koreańska nazwa Takeshimy) w oparciu o fragment „Wyspa Usan jest tym, co Japończycy zwą Matsushimą” zawarty w „Yeojiji” (Zapiski geograficzne, 1656 r.), cytowany w „Uwagach odnośnie kompilacji dokumentów nt. Korei”, „Podręczniku spraw państwowych dla monarchy” oraz „Poprawionych i rozszerzonych uwagach odnośnie kompilacji dokumentów nt. Korei”. Z drugiej strony, jest więcej głosów krytycznych, które wykazują, że oryginalny tekst „Zapisków geograficznych” zaznacza, iż nazwy „wyspa Usan” i „wyspa Utsuryo” odnoszą się do tej samej wyspy, zaś opis w dokumentach takich jak „Uwagi odnośnie kompilacji dokumentów nt. Korei” nie jest bezpośrednim bądź dokładnym cytatem „Zapisków geograficznych”. Badania te stwierdzają, iż zapiski w tych dokumentach zostały skopiowane z „Ganggyego” (Studium granic państwowych, 1756 r.), które bezkrytycznie cytowało znacznie mniej wiarygodne zeznania człowieka zwanego An Yong Bok.
4. Na mapie dołączonej do „Poprawionego i rozszerzonego wydania Pomiarów Geograficznych Korei” „wyspa Utsuryo” i „wyspa Usan” oznaczone są jako dwie oddzielne wyspy. Gdyby zgodnie z twierdzeniami Republiki Korei „wyspa Usan” faktycznie była współczesną Takeshimą, powinna zostać zaznaczona jako znacznie mniejsza niż wyspa Utsuryo i położona na wschód od niej. Jednakże, „wyspa Usan” ma na tej mapie niemal tę samą wielkość, co wyspa Utsuryo i jest położona pomiędzy nią i Półwyspem Koreańskim (na zachód od wyspy Utsuryo), co oznacza, że wyspa ta nie istnieje.
![]() |
Poprawione i rozszerzone wydanie Pomiarów Geograficznych Korei mapa ośmiu prowincji Korei (kopia), zbiory Narodowego Archiwum Japonii |
Zwierzchnictwo nad Takeshimą
1. W 1618 r. Jinkichi Ōya i Ichibei Murakawa, kupcy z Yonago w prowincji Hōki w księstwie feudalnym Tottori, otrzymali za pośrednictwem pana feudalnego zezwolenie od szogunatu na podróż na wyspę Utsuryo (zwaną wówczas w Japonii Takeshimą). Następnie, rodziny obu kupców naprzemiennie wyprawiały się na wyspę Utsuryo raz do roku celem połowu słuchotek i lwów morskich oraz pozyskiwania surowca drzewnego.2. Obie rodziny zaangażowane w rybołówstwo wokół wyspy Utsuryo korzystały ze statków z herbem rodu szoguna na żaglach i zwykle ofiarowywały złowione słuchotki w prezencie szogunatowi i innym możnym. W ten sposób zmonopolizowały zarządzanie wyspą za faktycznym przyzwoleniem szogunatu.
3. W tym okresie Takeshima, leżąca pomiędzy Wyspami Oki i wyspą Utsuryo, zaczęła być używana jako punkt nawigacyjny, port postojowy oraz łowisko bogate w lwy morskie i słuchotki.
4. W świetle powyższych faktów, Japonia ustanowiła zwierzchnictwo nad Takeshimą co najmniej w połowie 17. wieku (wczesny okres Edo).
5. Gdyby szogunat uznawał wyspę Utsuryo i Takeshimę za terytoria zagraniczne, zabroniłby podróży na nie w 1635 r., kiedy to zarządził zamknięcie Japonii na świat zewnętrzny i zakazał Japończykom podróży za granicę. Jednak żaden taki zakaz nie został wprowadzony.
![]() |
zezwolenie na podróż, zbiory Muzeum Prefektury Tottori |
Zezwolenie na podróż (PDF)
Zakaz podróży na wyspę Utsuryo
Sprawa Takeshimy
1. Po otrzymaniu zezwolenia szogunatu na podróż na wyspę Utsuryo, rodziny Ōya i Murakawa z Yonago kontynuowały swoje monopolistyczne działania bez interwencji z zewnątrz przez ok. 70 lat.2. Gdy w 1692 r. członkowie rodziny Murakawa dotarli na wyspę Utsuryo, napotkali tam wielu Koreańczyków zajętych rybołówstwem. W następnym roku, członkowie rodziny Ōya również spotkali pewną liczbę Koreańczyków na wyspie i zabrali dwóch z nich, An Yong Boka i Park Eo Doona, do Japonii. W tamtym okresie koreańska rodzina królewska zakazywała swoim poddanym podróży na wyspę Utsuryo.
3. Z rozkazu szogunatu, który został powiadomiony o sytuacji, księstwo feudalne Tsushima (które w okresie Edo służyło jako punkt kontaktowy z władcami Korei) odesłało Anha i Paka z powrotem do Korei i rozpoczęło negocjacje z Koreą, by ta zakazała swoim obywatelom podróży na Utsuryo. Jednakże z powodu rozbieżności opinii w kwestii przynależności wyspy Utsuryo nie osiągnięto porozumienia.
4. Po otrzymaniu informacji o fiasku negocjacji, szogunat zdecydował zakazać podróży na Utsuryo w styczniu 1696 r. Z uwagi na fakt, że Japończycy nie zasiedlili tej wyspy, a jej odległość od Półwyspu Koreańskiego była mniejsza niż od prowincji Hōki, szogunat uznał za nierozsądne rujnowanie dobrych relacji z sąsiednim krajem dla czegoś, co uchodziło za małą niedochodową wyspę i stwierdził, że wystarczy zakazać podróży na wyspę Utsuryo, ponieważ nie została ona włączona do terytorium Japonii. Szogunat poinformował księstwo feudalne Tottori, że podróż na wyspę Utsuryo jest zakazana oraz rozkazał księstwu feudalnemu Tsushima poinformować władze Korei o tej decyzji. Seria negocjacji dotyczących przynależności wyspy Utsuryo znana jest powszechnie jako „Takeshima Ikken” (Sprawa Takeshimy).
5. Jednak w rzeczywistości nie zakazano podróży na Takeshimę. Dowodzi to, że już w tamtym okresie Japonia uznawała Takeshimę za część swojego terytorium.
Zeznania An Yong Boka i powstałe wątpliwości
1. An Yong Bok przybył powtórnie do Japonii po tym, jak szogunat zakazał podróży na wyspę Utsuryo, po czym został odesłany do Korei i przesłuchany przez urzędników za złamanie zakazu podróży. Jego zeznania są dzisiaj cytowane przez Republikę Korei jako jedna z podstaw roszczeń wobec zwierzchnictwa nad Takeshimą.2. Według dokumentów posiadanych przez Republikę Korei, An Yong Bok miał oświadczyć, że w trakcie pobytu w Japonii w 1693 r. otrzymał od szogunatu Tokugawa dokument uznający przynależność terytorialną wyspy Utsuryo i Takeshimy do Korei, lecz został mu on odebrany i zatrzymany przez pana feudalnego z Tsushimy. Jednakże, negocjacje pomiędzy Japonią i Koreą w sprawie połowów wokół wyspy Utsuryo rozpoczęły się w 1693 r., w wyniku tego, że An został zabrany do Japonii, a następnie deportowany do Korei przez księstwo feudalne Tsushima. Dlatego też niemożliwym jest, by podczas jego pobytu w Japonii w 1693 r. szogunat przekazał mu memorandum stwierdzające, iż wyspa Utsuryo i Takeshima są terytorium koreańskim. I faktycznie, do niczego takiego nie doszło.
3. Co więcej, z dokumentów będących w posiadaniu Republiki Korei wynika, że podczas powtórnej wizyty w Japonii w 1696 r. An Yong Bok stwierdził, iż widział wielu Japończyków na wyspie Utsuryo. Jednak jego wizyta w Japonii miała miejsce po tym, jak szogunat zdecydował się wprowadzić zakaz podróży na wyspę Utsuryo, tak więc żaden z członków rodzin Ōya i Murakawa nie przebywał tam wówczas.
4. Zapiski dotyczące An Yong Boka w dokumentach będących w posiadaniu Republiki Korei są oparte na jego zeznaniach z przesłuchania po powrocie do Korei po tym, jak złamał zakaz podróży zagranicznych w 1696 r. W jego stwierdzeniach można znaleźć wiele niezgodności z faktami, w tym te wymienione powyżej. Mimo to są one cytowane przez Republikę Korei jako jedna z podstaw do roszczeń zwierzchnictwa nad Takeshimą.
Przyłączenie Takeshimy do prefektury Shimane
1. Połów lwów morskich na skalę przemysłową wokół Takeshimy rozpoczął się w pierwszych latach 20. wieku. Jednak połów ten szybko doprowadził do problemów związanych z nadmierną konkurencją. Dlatego też, mając na celu stabilizację przemysłu połowu lwów morskich, mieszkaniec Wysp Oki w prefekturze Shimane, Yōzaburō Nakai wystosował we wrześniu 1904 r. petycję do trzech ministrów (Ministra Spraw Wewnętrznych, Ministra Spraw Zagranicznych oraz Ministra Rolnictwa i Handlu) z prośbą o przyłączenie „Wysp Lyanko” do terytorium Japonii i dziesięcioletnią dzierżawę.Uwaga: „Wyspy Lyanko” to potoczna japońska nazwa Takeshimy, wywodząca się od „Wysp Liancourt”, miana jakim Takeshimę określano na Zachodzie. Z powodu błędów w sporządzaniu map przez europejskich odkrywców, wyspa Utsuryo była także nazywana „Matsushimą”, a obecna Takeshima była zwana „Wyspami Lyanko”.
2. W odpowiedzi na ten wniosek, po zasięgnięciu opinii władz prefektury Shimane, rząd potwierdził, że nie ma przeszkód dla włączenia Takeshimy pod jurysdykcję delegatury władz prefektury Shimane na Wyspach Oki oraz że „Takeshima” będzie odpowiednią nazwą dla tych wysp. Następnie, w styczniu 1905 r. władze Japonii zadecydowały, że wyspy przejdą pod jurysdykcję delegatury władz prefektury Shimane na Wyspach Oki i zostanie im oficjalnie nadana nazwa „Takeshima”. Informacja ta została przekazana gubernatorowi prefektury Shimane przez Ministra Spraw Wewnętrznych. Na podstawie powyższej decyzji, Japonia potwierdziła swoje zwierzchnictwo nad Takeshimą.
3. W oparciu o decyzję rządu i instrukcję od Ministra Spraw Wewnętrznych, gubernator prefektury Shimane ogłosił w lutym 1905 r., że Takeshima zostaje oficjalnie nazwana „Takeshimą” i przechodzi pod jurysdykcję delegatury władz prefektury Shimane na Wyspach Oki, o czym oddział ten również został poinformowany. Temat był opisany w ówczesnych gazetach i szeroko nagłośniony.
4. Jako iż decyzja Gabinetu głosiła o przejściu Takeshimy pod jurysdykcję delegatury władz prefektury Shimane na Wyspach Oki, gubernator wpisał ją do Rejestru Terenów Państwowych i wprowadził system licencji na połów lwów morskich, który trwał aż do 1941 r.
5. Republika Korei utrzymuje, że na podstawie Edyktu Cesarskiego nr 41 z 1900 r. wyspa Utsuryo została przemianowana na Utsu, a jej administrator stał się zarządcą powiatu. Edykt głosił, że w skład jurysdykcji powiatu wyspy Utsu wchodzi „całość wysp Utsuryo, Takeshima i Ishijima”. Część badaczy dowodzi, że chociaż wspomniana tu „Takeshima” oznacza małą wyspę zwaną „Jukdo”, leżącą w pobliżu wyspy Utsuryo, to „Ishijima” (Kamienna Wyspa) w rzeczywistości odpowiada obecnej „Dokdo” ponieważ „Ishi” (Dol) jest także wymawiane „Dok” w dialekcie koreańskim i „Ishijima” może być zapisana znakami chińskimi jako „Dokdo” na podstawie wymowy.
6. Jednakże, skoro „Ishijima” miałaby oznaczać obecną „Takeshimę” („Dokdo”), pojawia się szereg wątpliwości, m.in. dlaczego w Edykcie Cesarskim z 1900 nie użyto „Dokdo” jako nazwy wyspy i dlaczego nazwa „wyspa Usan” (lub jakakolwiek inna nazwa), którą Republika Korei uważa za dawną nazwę Takeshimy również nie została użyta.
Nawet gdyby udało się znaleźć odpowiedzi na te pytania, nadal nie ma dowodów na to, że Republika Korei miała kontrolę nad Takeshimą w momencie ogłoszenia edyktu cesarskiego. Dlatego też uważa się, że Korea nigdy nie ustanowiła zwierzchnictwa nad Takeshimą.
![]() |
![]() |
![]() |
przedsiębiorstwo rybackie na Takeshimie w początkach 20. wieku, zbiory Kokon Shoin | polowanie na lwy morskie na Takeshimie, zdjęcie ze zbiorów prywatnych udostępnione przez archiwum samorządu prefektury Shimane | polowanie na lwy morskie na Takeshimie w latach 30. ubiegłego wieku, zdjęcie ze zbiorów prywatnych udostępnione przez archiwum samorządu prefektury Shimane |
Takeshima tuż po II wojnie światowej
1. Naczelny Dowódca Sił Sprzymierzonych (The Supreme Commander for the Allied Powers, SCAP) wyznaczył terytoria, na których Japonia miała zaprzestać sprawowania władzy politycznej lub administracyjnej oraz tereny, na których miała powstrzymać się od połowu ryb i wielorybów. Znalazła się wśród nich również Takeshima. Jednakże wytyczne te wyraźnie stwierdzały, że nie powinny być interpretowane jako wyznacznik polityki Aliantów co do ostatecznego rozdysponowania terytorium Japonii.2. Odpowiednie fragmenty Rozporządzeń Naczelnego Dowódcy Sił Sprzymierzonych (SCAPIN) brzmią następująco:
(1) SCAPIN nr 667
a) W styczniu 1946 r. SCAP wydał SCAPIN nr 667 dla poinstruowania Japonii aby czasowo powstrzymała się od sprawowania lub prób sprawowania władzy politycznej lub administracyjnej nad niektórymi terenami.
b) Paragraf 3. rozporządzenia brzmiał: „Dla celów tego rozporządzenia jako Japonię definiuje się cztery główne Wyspy Japońskie (Hokkaido, Honsiu, Kiusiu i Sikoku) oraz ok. 1000 przyległych mniejszych wysp, w tym archipelag Tsushima oraz wyspy Riukiu (Nansei) na północ od 30 równoleżnika (z wyłączeniem wyspy Kuchinoshima)” i wyznaczał wyspy Utsuryo, Cheju, archipelag Izu, archipelag Ogasawara oraz Takeshimę jako tereny na których Japonii nie wolno było sprawować władzy politycznej lub administracyjnej.
c) Paragraf 6. tego samego rozporządzenia jednakże mówił wyraźnie, że „nic z poniższej dyrektywy nie będzie interpretowane jako wyznacznik polityki Sił Sprzymierzonych w sprawie ostatecznej decyzji dotyczącej pomniejszych wysp wymienionych w Artykule 8. deklaracji poczdamskiej”. (Artykuł 8. deklaracji poczdamskiej: „Zwierzchnictwo Japonii zostanie ograniczone do wysp Honsiu, Hokkaido, Kiusiu, Shikoku oraz tych pomniejszych wysp, które zostaną przez nas wskazane”.)
(2) SCAPIN nr 1033
a) W czerwcu 1946 r. SCAP wydał SCAPIN nr 1033 dla rozszerzenia terenów, na których Japonii wolno prowadzić połów ryb i wielorybów („Linia MacArthura”).
b) Paragraf 3. rozporządzenia brzmiał: „Japońskie statki oraz ich załogi nie będą zbliżać się na odległość mniejszą niż dwanaście (12) mil (19,3 km) do Takeshimy (37°15' szerokości północnej, 131°53' długości wschodniej) ani nie będą wchodziły w żaden kontakt z wymienioną wyspą”.
c) Jednakże paragraf 5. tego samego rozporządzenia stanowił iż „obecne zalecenie nie jest wyrazem polityki alianckiej wobec ostatecznej decyzji co do przynależności państwowej, granic międzynarodowych lub praw do połowów w przedmiotowym obszarze lub jakimkolwiek innym terenie”.
3. Zniesienie „Linii MacArthura” zostało zarządzone 25 kwietnia 1952 r., a trzy dni później, 28 kwietnia wszedł w życie Traktat Pokojowy z San Francisco, który w konsekwencji anulował dyrektywę wstrzymującą władzę polityczną i administracyjną Japonii nad wspomnianymi wcześniej terytoriami.
W oparciu o powyższe dokumenty SCAPIN Republika Korei utrzymuje, że Siły Sprzymierzone nie uznawały Takeshimy za część terytorium Japonii i włącza je w poczet dowodów na poparcie swoich roszczeń wobec zwierzchnictwa nad Takeshimą. Jednakże oba te dokumenty wyraźnie stwierdzają, że nie można ich interpretować jako wyznacznika polityki Sprzymierzonych wobec ostatecznej decyzji dotyczącej zwierzchnictwa Japonii, w związku z czym tego typu stwierdzenia są w oczywisty sposób błędne.
Terytorium Japonii zostało zatwierdzone w Traktacie Pokojowym z San Francisco, który wszedł później w życie. Oznacza to, że żadne z działań wobec Takeshimy poprzedzających wejście Traktatu w życie nie ma wpływu na prawo do niej.
![]() |
SCAPIN nr 677 (wersja PDF) |
![]() |
SCAPIN nr 1033 (wersja PDF) |
Kwestia Takeshimy w Traktacie Pokojowym z San Francisco
1. Traktat Pokojowy z San Francisco, podpisany we wrześniu 1951 r., zakładał, że Japonia powinna uznać niepodległość Korei oraz zrzec się wszystkich praw, tytułów i roszczeń wobec „Korei, włącznie z wyspami Quelpart, Port Hamilton i Dagelet”.2. Po zapoznaniu się z projektem powyższego fragmentu traktatu, przygotowanym przez USA i Wielką Brytanię, Republika Korei wystosowała za pośrednictwem swojego ambasadora w USA, Yang Yu Chana, list do Deana G. Achesona, Sekretarza Stanu USA. List zawierał następujące sformułowanie: „Mój rząd zwraca się z prośbą, by słowo „zrzeka się” w Artykule nr 2, paragrafie A zastąpić poprzez «potwierdza, iż zrzekła się 9 sierpnia 1945 r. wszystkich praw, tytułów oraz roszczeń wobec Korei i wysp, które były częścią Korei przed jej aneksją przez Japonię, włączając w to wyspy Quelpart, Port Hamilton, Dagelet, Dokdo i Parangdo»”.
3. W odpowiedzi na tę prośbę Republiki Korei, w sierpniu tego samego r. USA wystosowały za pośrednictwem Deana Ruska, zastępcy Sekretarza Stanu, list do ambasadora Yanga (fragment zacytowany poniżej), w którym wyraźnie odrzucają koreańskie roszczenia.
„…Rząd Stanów Zjednoczonych nie uważa, że Traktat [Pokojowy z San Francisco] powinien uznać pogląd, iż akceptacja przez Japonię deklaracji poczdamskiej w dniu 9 sierpnia 1945 r. stanowiła formalne lub ostateczne zrzeczenie się zwierzchności nad terytoriami wymienionymi w deklaracji. Co zaś się tyczy wysypy Dokdo, znanej także jako Takeshima lub Liancourt Rocks, wedle naszych informacji ta zwykle niezamieszkana formacja skalna nigdy nie była traktowana jako część Korei i od około 1905 r. znajdowała się pod jurysdykcją delegatury władz prefektury Shimane na Wyspach Oki. Nic nie wskazuje na to, by wyspa ta była kiedykolwiek wcześniej zajęta przez Koreę”.
Z korespondencji tej jasno wynika, że w Traktacie Pokojowym z San Francisco Takeshima została uznana za terytorium Japonii.
4. Także ambasador Van Fleet, który odwiedził Republikę Korei w 1954 r., stwierdza w swoim raporcie, że Takeshima była terytorium japońskim i nie została uwzględniona wśród wysp, nad którymi Japonia zrzekła się zwierzchnictwa na mocy Traktatu Pokojowego z San Francisco.
![]() |
ówczesny premier Shigeru Yoshida podpisuje Traktat Pokojowy z San Francisco (zdjęcie Yomiuri Shinbun) |
![]() |
Artykuł 2. Traktatu Pokojowego z San Francisco |
![]() |
list ambasdora Republiki Korei, Yan Yu Chana do Sekretarza Stanu USA, Deana G. Achesona |
![]() |
list Sekretarza Stanu US ds. Dalekiego Wschodu, Deana Ruska, do ambasadora Republiki Korei, Yang Yu Chana. |
Takeshima jako teren ćwiczebny dla sił zbrojnych USA
1. W lipcu 1951 r., gdy Japonia nadal znajdowała się pod okupacją aliancką, Naczelny Dowódca Sił Sprzymierzonych na mocy rozporządzenia SCAPIN nr 2160 wyznaczył Takeshimę jako cel ćwiczebny dla sił zbrojnych USA.2. W lipcu 1952 r. zaraz po tym, jak Traktat Pokojowy z San Francisco wszedł w życie, w odpowiedzi na życzenie sił zbrojnych USA dalszego wykorzystywania Takeshimy jako celu ćwiczebnego, Japońsko-Amerykańska Komisja Wspólna, powołana jako ciało doradcze dla implementacji Japońsko-Amerykańskiej Umowy Administracyjnej (umowy opartej na dawnym Japońsko-Amerykańskim Traktacie o Bezpieczeństwie, która później została zastąpiona przez obecny Układ Między Japonią i USA o Statusie Sił Zbrojnych), wyznaczyła Takeshimę jako teren ćwiczeń wojskowych dla sił zbrojnych USA stacjonujących w Japonii. Ministerstwo Spraw Zagranicznych opublikowało tę informacje w dzienniku rządowym.
3. Jednakże z uwagi na fakt, że lokalni mieszkańcy chcieli polować na lwy morskie, poławiać słuchotki oraz pozyskiwać glony morskie na wodach wokół Takeshimy, siły zbrojne USA zaprzestały wykorzystywania jej jako celu ćwiczebnego zimą 1952 r. W marcu 1953 r. Komisja Wspólna zadecydowała o zniesieniu statusu Takeshimy jako terenu ćwiczebnego.
4. Japońsko-Amerykańska Umowa Administracyjna zakładała, że Komisja Wspólna będzie służyć jako podmiot doradczy/ciało doradcze podczas podejmowania decyzji dotyczących terytorium i infrastruktury w Japonii. Wobec powyższego, fakt iż sprawa Takeshimy była przedmiotem obrad Komisji oraz że wyspa była wyznaczona jako teren ćwiczebny dla sił zbrojnych USA stacjonujących w Japonii wyraźnie świadczą, że Takeshima jest częścią terytorium Japonii.
![]() |
wyznaczenie Takeshimy jako celu ćwiczebnego (dziennik urzędowy) (wersja PDF) |
Ustanowienie „Linii Li Syng Mana” i bezprawna okupacja Takeshimy przez Republikę Korei
1. W styczniu 1952 r. prezydent Republiki Korei, Li Syng Man, wystosował deklarację dotyczącą zwierzchnictwa nad terenami morskimi, w której ustanowił tzw. „Linię Li Syng Mana”. Ustanowienie tej linii, obejmującej wyspy Takeshima oraz duży obszar wodny z łowiskami, było jednostronnym aktem stojącym w sprzeczności z prawem międzynarodowym.2. W marcu 1953 r. Japońsko-Amerykańska Komisja Wspólna zadecydowała o zniesieniu statusu Takeshimy jako terenu ćwiczebnego dla sił zbrojnych USA. Pozwoliło to Japończykom na wznowienie połowów wokół Takeshimy, lecz okazało się, że także Koreańczycy dokonują połowów w tym regionie. W lipcu tego samego roku japoński okręt patrolowy Agencji Bezpieczeństwa Morskiego (obecnie Japońska Straż Wybrzeża), który domagał się od Koreańczyków zaangażowanych w nielegalne połowy opuszczenia Takeshimy, został ostrzelany przez jednostkę koreańską ochraniającą koreańskich rybaków.
3. W czerwcu 1954 r. Ministerstwo Spraw Wewnętrznych Republiki Korei ogłosiło, że oddział Straży Wybrzeża Republiki Korei będzie na stałe stacjonował na Takeshimie. W sierpniu tego samego roku jednostka Agencji Bezpieczeństwa Morskiego patrolująca wody w pobliżu Takeshimy została ostrzelana z terenu wyspy, co potwierdziło że jednostki bezpieczeństwa Republiki Korei zostały rozmieszczone na Takeshimie.
4. Od tego czasu Republika Korei utrzymywała na Takeshimie oddziały sił bezpieczeństwa, budując także budynki mieszkalne, stację nadzorczą, latarnie morską oraz infrastrukturę portową.
5. Ustanowienie Linii Li Syng Mana jest nielegalnym podziałem wód międzynarodowych, a okupacja Takeshimy przez Republikę Korei jest zajęciem terytorium dokonanym bez żadnych podstaw w prawie międzynarodowym. Wszystkie działania podjęte przez Republikę Korei podczas tej nielegalnej okupacji są bezprawne. Takie działania w żadnym wypadku nie mogą być zaakceptowane w świetle stanowiska Japonii odnośnie do jej zwierzchnictwa nad Takeshimą. Japonia stanowczo protestowała przeciwko każdemu z działań podjętych przez Republikę Korei i każdorazowo żądała ich wstrzymania.
![]() |
ostrzelana jednostka Agencji Bezpieczeństwa Morskiego (lipiec 1953 r.) zdjęcie ze zbiorów Yomiuri Shinbun |
![]() |
Mapa z zaznaczoną Linią Li Syng Mana |
Propozycja wniesienia sprawy do Międzynarodowego Trybunału Sprawiedliwości
1. Po ustanowieniu przez Republikę Korei Linii Li Syng Mana, rząd Japonii każdorazowo protestował przeciwko wszelkim działaniom podejmowanym przez Republikę Korei, w tym jej roszczeniom do zwierzchnictwa nad Takeshimą, rybołówstwu wokół niej, otwieraniu ognia do okrętów patrolowych oraz budowy infrastruktury na wyspach.2. Celem pokojowego rozwiązania sporu, Japonia przesłała we wrześniu 1954 r. Republice Korei notę werbalną z propozycją przekazania sprawy zwierzchnictwa nad Takeshimą do rozstrzygnięcia przez Międzynarodowy Trybunał Sprawiedliwości. Jednak Republika Korei odrzuciła tę propozycję w październiku tego samego r. (Ad. 1). Ponadto, podczas rozmów ministrów spraw zagranicznych obu krajów w marcu 1962 r., ówczesny Minister Spraw Zagranicznych Japonii Zentarō Kosaka złożył ówczesnemu Ministrowi Spraw Zagranicznych Republiki Korei Choi Duk Shinowi propozycję przekazania sprawy do Międzynarodowego Trybunału Sprawiedliwości, lecz po raz kolejny propozycja ta nie została przyjęta.
3. Dodatkowo, w sierpniu 2012 r. Japonia po raz kolejny przesłała notę werbalną z propozycją przekazania sprawy sporu wokół zwierzchnictwa nad Takeshimą do Międzynarodowego Trybunału Sprawiedliwości, po tym jak ówczesny prezydent Republiki Korei Lee Myung-bak odwiedził Takeshimę jako pierwszy w historii urzędujący koreański prezydent. Jednakże Republika Korei jeszcze w tym samy miesiącu odrzuciła propozycję Japonii. (Ad. 2)
Ad. 1: Przekazanie sprawy do Międzynarodowego Trybunału Sprawiedliwości sugerowało Republice Korei również USA w 1945 r. Ambasador Van Fleet zanotował w swoim raporcie sporządzonym po powrocie do kraju , że „chociaż USA uważają te wyspy za terytorium japońskie […] zgodnie z naszym stanowiskiem spór ten mógłby zostać w odpowiedni sposób rozpatrzony przez Międzynarodowy Trybunał Sprawiedliwości i takowa sugestia została nieformalnie przekazana Republice Korei”.
![]() |
raport ambasadora Van Fleeta |
Ad. 2: Międzynarodowy Trybunał Sprawiedliwości ma prawo orzekania w sporze jedynie, gdy wszystkie strony zdecydują się na powierzenie mu sprawy. Od 1958 r. Japonia, szanując rządy prawa w społeczności międzynarodowej, uznawała jurysdykcje obowiązkową Trybunału, nawet w przypadkach, gdy jakiś kraj wniósł sprawę w sposób jednostronny bez jej zgody. Jednakże Republika Korei nie przyjmuje takiej samej postawy. W rezultacie, nawet gdyby Japonia jednostronnie wniosła sprawę do Trybunału, nie będzie on miał mocy orzekania, dopóki Republika Korei tego nie zaakceptuje.
Raport ambasadora Van Fleeta (PDF)
Pytania i odpowiedzi dotyczące sporu wokół Takeshimy
Pyt. 1. Czy w prawie międzynarodowym geograficzna bliskość wyspy do terytorium danego państwa ma jakieś znaczenie w kwestii zwierzchnictwa nad tą wyspą?
Odp. 1: Republika Korei twierdzi, że geograficzna bliskość Takeshimy do wyspy Utsuryo dowodzi, że jest ona geograficznie jej częścią. Jednak w prawie międzynarodowym sama bliskość geograficzna nie ma żadnego znaczenia dla zwierzchnictwa terytorialnego. Ta interpretacja jest wyraźnie widoczna w precedensach ustanawianych przez sądy międzynarodowe.Na przykład, gdy w latach 20. USA i Holandia toczyły spór o zwierzchnictwo nad wyspą Palmas, sąd arbitrażowy orzekł, że „prawo sąsiedztwa, rozumiane jako podstawa zwierzchności terytorialnej, nie ma żadnych fundamentów w prawie międzynarodowym…”. Ponadto, w swoim niedawnym wyroku w sprawie sporu terytorialnego i morskiego pomiędzy Nikaraguą a Hondurasem na Morzu Karaibskim (2007 r.), Międzynarodowy Trybunał Sprawiedliwości nie uznał podnoszonych przez Nikaraguę argumentów, że geograficzna bliskość powinna być wzięta pod uwagę jako czynnik determinujący zwierzchnictwo. Co więcej, w sprawie dotyczącej sporu wokół wysp Ligitan i Sipadan pomiędzy Indonezją a Malezją (2002 r.), Międzynarodowy Trybunał Sprawiedliwości odrzucił stanowisko Indonezji, że te dwie wyspy, położone 40 mil morskich od wyspy, której zwierzchnictwo nie było kwestionowane, były wysepkami należącymi do niej.
Pyt. 2 Czy Takeshima jest wspomniana w dawnych koreańskich dokumentach lub mapach?
Odp. 2. Nie. Chociaż Republika Korei twierdzi, że wyspa Usan wymieniona w starych dokumentach i mapach jest obecną Takeshimą, nie ma ku temu podstaw.Dawne dokumenty, które Republika Korei uznaje za dowody:
Republika Korei twierdzi, opierając się na dawnych dokumentach koreańskich, że była przez stulecia świadoma istnienia wysp Utsuryo i Usan oraz że wyspa Usan to z całą pewnością obecna Takeshima. Jednakże, nie ma żadnych dowodów wskazujących na to, że wyspa Usan w dawnych koreańskich dokumentach to rzeczywiście obecna Takeshima.
Na przykład, w oparciu o Sejong Sillok, Jiriji (Sekcja Geograficzna Annałów Rządów Króla Sejonga, 1454) oraz Sinjeung Dongguk Yeoji Seungnam (Poprawione i rozszerzone wydanie Pomiarów Geograficznych Korei, 1531), Republika Korei twierdzi, że wyspy Usan i Utsuryo są opisane jako leżące na morzu na wschód od prefektury Uljin, co oznacza że wyspa Usan jest Takeshimą. Jednak w Sejong Sillok, Jiriji znajdujemy zapis: „W okresie Shilla, zwana była prowincją Usan. Nazywana była także wyspą Utsuryo. Jej powierzchnia wynosi sto ri kwadratowych” (新羅時称于山国一云欝陵島地方百里), natomiast Sinjeung Dongguk Yeoji Seungnam opisuje, że „Według jednej z teorii, Usan i Utsuryo to pierwotnie ta sama wyspa. Jej powierzchnia to sto ri kwadratowych” (一説于山欝陵本一島地方百里). Oba te dokumenty nie zawierają żadnych konkretów dotyczących wyspy Usan. Znajdziemy w nich jedynie zapiski dotyczące wyspy Utsuryo. Istnieją także inne dokumenty koreańskie, które wyraźnie pokazują, że wyspa Usan nie jest obecną Takeshimą. Na przykład, tom 33 Annałów Króla Taejonga, opisujący luty siedemnastego roku jego rządów (1417), zawiera stwierdzenie, iż „Królewski Inspektor Kim In-u powrócił z wyspy Usan, przywożąc ze sobą lokalne produkty, w tym wielkie bambusy, w charakterze trybutu […]. Przywiózł ze sobą także trójkę mieszkańców. Wyspę zamieszkuje około piętnastu rodzin, łącznie 86 mężczyzn i kobiet” (按撫使金麟雨還自于山島獻土産大竹水牛皮生苧綿子撿撲木等物且率居人三名以来其島戸凡十五口男女并八十六). Tymczasem na Takeshimie nie rosną bambusy i nie mogłoby tam mieszkać 86 osób.
Republika Korei powołuje się na Dongguk Munheon Bigo (Uwagi odnośnie kompilacji dokumentów nt. Korei, 1770) i inne dokumenty, które mówią iż „Utsuryo i Usan są terenami należącymi do prowincji Usan, a Usan jest nazywana Matsushimą w Japonii”, jednak te osiemnastowieczne lub późniejsze dokumenty opierają się na niewiarygodnych zeznaniach człowieka zwanego An Yong Bok, który w 1696 r. nielegalnie wjechał do Japonii (patrz pyt. 3). Ponadto, chociaż redaktorzy dokumentów w 18. i 19. wieku mogli napisać „Usan jest nazywana Matsushimą w Japonii”, nie oznacza to jednak, że „Usan” wymieniona w piętnastowiecznym Sejong Sillok, Jiriji (Sekcja Geograficzna Annałów Rządów Króla Sejonga) i szesnastowiecznym Sinjeung Dongguk Yeoji Seungnam (Poprawione i rozszerzone wydanie Pomiarów Geograficznych Korei) to faktycznie Takeshima.
Dawne mapy, które Republika Korei podaje jako dowód*:
Republika Korei ustawicznie twierdzi również, że koreańskie mapy z 16. wieku pokazują Takeshimę jako wyspę Usan, ale stwierdzenie to pozbawione jest podstaw.
* Należy mieć na uwadze, że w myśl prawa międzynarodowego, mapy niebędące powiązane z żadnymi umowami, nie są uznawane za podstawę do roszczeń terytorialnych, a nawet te powiązane z umowami pełnią jedynie rolę uzupełniającą w stosunku do tego, co umawiające się strony wyraziły na piśmie.
Na przykład, dołączona do Sinjeung Dongguk Yeoji Seungnam (Poprawione i rozszerzone wydanie Pomiarów Geograficznych Korei) „Mapa ośmiu prowincji Korei” pokazuje dwie wyspy – Utsuryo i „Usan”. Jednakże, gdyby założyć zgodnie z twierdzeniami Republiki Korei, że „wyspa Usan” to Takeshima, powinna znajdować się daleko na wschód od wyspy Utsuryo i być od niej znacznie mniejsza. Tymczasem „wyspa Usan” na tej mapie położona jest pomiędzy Półwyspem Koreańskim i wyspą Utsuryo oraz ma zbliżoną do niej wielkość. Wobec powyższego, „wyspa Usan” na „Mapa ośmiu prowincji Korei” to albo Utsuryo przedstawiona jako dwie oddzielne wyspy, albo jakaś nieistniejąca wyspa, nie zaś Takeshima, które leży daleko na wschód od Utsuryo.
![]() |
Poprawione i rozszerzone wydanie Pomiarów Geograficznych Korei mapa ośmiu prowincji Korei (kopia), zbiory Narodowego Archiwum Japonii |
Na mapach koreańskich z 18. wieku wyspa Usan rysowana jest na wschód od wyspy Utsuryo. Jednak ta wyspa Usan to nie współczesna Takeshima.
Na przykład na „Mapie wyspy Utsuryo”, powstałej przy okazji inspekcji Bak Seok-changa w 1711 r., „wyspa Usan” pokazana jest na wschód od Utsuryo, jednak dopisek głosi „tak zwana wyspa Usan, pola bambusa haejang”. Bambus haejang (Pleioblastus symonii) to gatunek trawy bambusowej, jednak ponieważ na skalistych wyspy Takeshima nie może rosnąć tego rodzaju roślinność, ta wyspa Usan nie może być Takeshimą. Warto zwrócić uwagę, że bambus haejang rośnie na Jukdo, wyspie leżącej ok. dwóch kilometrów na wschód od wyspy Utsuryo. Sugeruje to, że „wyspa Usan” widniejąca na „Mapie wyspy Utsuryo” to w rzeczywistości Jukdo.
![]() |
mapa wyspy Utsuryo sporządzona przez Departament Hydrograficzny Marynarki |
Uznany koreański kartograf, Kim Jeong-ho, stworzył w 1834 r. mapę zwaną Cheonggudo, na której na wschód od wyspy Utsuryo widnieje mała, wąska wyspa zwana „Usan”. Mapa ta zawiera znaczniki odległości (jeden znacznik to dziesięć koreańskich ri, ok. 4 km) na wszystkich czterech bokach, tak więc są one dobrze znane. Biorąc pod uwagę fakt, że wyspa leży jedynie 2 lub 3 km od Utsuryo oraz sądząc po jej kształcie, wyraźnie widać, że jest to Jukdo, znajdująca się 2 km na wschód od Utsuryo (a nie Takeshima, odległa o ok. 90 km). Innymi słowy, wyspa „Usan” widniejąca na mapach Korei z 18. wieku to prawdopodobnie Jukdo.
![]() |
mapa wyspy Utsuryo z Cheonggudo (1834 r.), zbiory Biblioteki Tenri,Uniwersytet Tenri |
Mapy ukazujące Jukdo, leżącą ok. 2 km na wschód od wyspy Utsuryo, jako „Usan”, powstawały także w czasach współczesnych. Daehanjeondo, wydrukowana przez Akademickie Biuro Edytorskie Cesarstwa Korei w 1899 r., jest nowoczesną mapą, z naniesionymi południkami i równoleżnikami. Również na niej tuż obok wyspy Utsuryo znajduje się ”Usan”. Ten „Usan” to również Jukdo, a nie obecna Takeshima.
![]() |
Daehanjeondo, zdjęcie dzięki uprzejmości Toyo Bunko |
Pyt. 3. Kim był An Yong Bok?
Odp. 3. An Yong Bok był Koreańczykiem, który wyruszył na połów na wyspę Utsuryo (zwaną wówczas w Japonii „Takeshimą”) w 1693 r. i został zabrany do Japonii przez członków rodziny Ōya. Następnie ponownie powrócił z własnej woli do Japonii w 1696 r., „aby pozwać księstwo feudalne Tottori”. Jednakże został po tym aresztowany i przesłuchany przez władze koreańskie za opuszczenie kraju bez pozwolenia. Podczas przesłuchania, An zeznał, że spotkał Japończyków na wyspie Utsuryo i oskarżył ich o naruszenie granicy. Zeznał także, że dowiedziawszy się zamieszkiwaniu przez Japończyków wyspy Matsushima, uznał iż chodzi o wyspę Jasan, która również była terytorium koreańskim. W ten oto sposób w późniejszych koreańskich dokumentach powstały zapiski łączące wyspę Usan i współczesną Takeshimę (Dokdo w języku koreańskim).
Republika Korei traktuje te zeznania An Yong Boka jako jeden z dowodów na swoje zwierzchnictwo nad Takeshimą.
To zeznanie An Yong Boka zostało spisane w Annałach Króla Sukjonga z dziewiątego miesiąca dwudziestego drugiego r. jego panowania (1696 r.). Jednak te same dokumenty (dotyczące lutego następnego roku) odnotowują odżegnanie się koreańskiej dynastii królewskiej od działań Ana. Widzimy więc, że Korea uznała, że jego działania nie reprezentują kraju (patrz Dodatek 1). Ponadto, jego zeznania w wielu aspektach są niezgodne z rzeczywistością, co czyni je mało wiarygodnymi (patrz Dodatek 2).
Dodatek 1: An Yong Bok nie reprezentuje Korei
Z poniższych punktów jasno wynika, że An Yonh-bok nie reprezentował Korei.
Podróż An Yong Boka do Japonii jest odnotowana w Annałach Króla Sukjonga w następujący sposób.
„Urzędnik państwowy z Dongnae, Yi [Sejae], powiedział królowi, iż wysłannik z Tsushimy zapytał: «Człowiek z waszego kraju usiłował wnieść skargę przeciwko nam. Czy są to działania waszego dworu? (去秋貴国人有呈単事出於朝令耶)». Yi stwierdził, że «Gdyby było coś do wyjaśnienia, oficjalny tłumacz zostałby wysłany do Edo. Dlaczego mielibyśmy wysyłać zwykłego rybaka, jak gdybyśmy się czegoś obawiali? (若有可弁送一訳於江戸顧何所憚而乃送狂蠢浦民耶)» […] Rada Ochrony Granic w Joseon orzekła, iż «… rząd Korei nie ma nic wspólnego z tym, co niewykształcony prostak gnany przez wiatr może powiedzieć (…至於漂風愚民設有所作為亦非朝家所知)». Po konsultacji król wyraził zgodę na przekazanie takiej odpowiedzi wysłannikowi z Tsushimy (請以此言及館倭允之)”. (Z Annałów 23. r. Sukjonga)
Stanowisko władz koreańskich, odżegnujące się od działań An Yong Boka zostało przekazane Japonii w liście wysłanym panu feudalnemu Tsushimy przez Wiceministra Protokołu Yi Seon-baka:
„Co się tyczy człowieka, którego w ubiegłym roku morze wyrzuciło na brzeg, to mieszkańcy wybrzeża zarabiają na życie pływając łodziami, zatem gdy zaskoczy ich sztorm, fale niosą ich do waszego kraju (昨年漂氓事濱海之人率以舟楫為業颿風焱忽易及飄盪以至冒越重溟轉入貴国). […] Jeżeli człowiek ten złożył jakąś skargę, winny jest przestępstwa fałszowania pism (若其呈書誠有妄作之罪). Dlatego też został wygnany zgodnie z naszym prawem (故已施幽殛之典以為懲戢之地).”
Uwaga: Księstwo feudalne Tsushima było jedynym oficjalnym kanałem dyplomatycznym między Japonią i Koreą w okresie Edo.
Na łodzi An Yong Boka znajdowała się flaga z inskrypcją „Inspektorat podatkowy dwóch wysp Utsuryo w prowincji Joseon. Poddany An na pokładzie”, zaś on sam podał się za „Inspektora podatkowego wysp Utsuryo i Usan”. Tytuł ten był zmyślony i sam An przyznał się do oszustwa. Tytuły „Inspektor podatkowy” czy „Audytor Generalny”, jak określał siebie An, oznaczały poborcę podatków z wysp Utsuryo i Usan. Najwyraźniej sam An wierzył, że wyspa Usan była duża i licznie zamieszkana.
Dodatek 2: Wiarygodność zeznań An Yong Boka
W zeznaniach An Yong Boka jest wiele nieścisłości, co czyni je mało wiarygodnymi.
An Yong Bok przybył do Japonii dwukrotnie. Po raz pierwszy w 1693 r., gdy został zabrany tam na dowód, że połowy wokół wyspy Utsuryo (zwanej wówczas w Japonii „Takeshimą”) zostały uniemożliwione. Drugi raz był w 1696 r., gdy przedostał się do Japonii, by złożyć skargę na księstwo feudalne Tottori i został przez to księstwo wydalony. Zeznania Ana spisane w Annałach króla Sukjonga są podsumowaniem oświadczeń spisanych podczas jego przesłuchania przez Radę Obrony Granic w Joseon po powrocie do Korei. Według tego podsumowania, gdy An po raz pierwszy przyjechał do Japonii, otrzymał od szogunatu list stwierdzający, że wyspy Utsuryo i Usan są terytorium koreańskim, lecz list ten został mu odebrany w księstwie feudalnym Tottori. Jednakże, ponieważ negocjacje pomiędzy Japonią i Koreą w sprawie połowów wokół wyspy Utsuryo rozpoczęły się po tym, jak An został przewieziony do Japonii, a następnie wydalonyprzez księstwo feudalne Tsushima, nie ma możliwości, by szogunat powierzył mu list mówiący, iż wyspy Utsuryo i Usan są koreańskim terytorium już w momencie jego przyjazdu do Japonii w 1693 r., jeszcze przed rozpoczęciem negocjacji.
Ponadto, gdy An Yong Bok przyjechał do Japonii w maju 1696 r., stwierdził, że na wyspie Utsuryo znajdowało się wielu Japończyków. Jednak już w styczniu tego roku zezwolenia na podróż dla rodzin Ōya i Murakawa zostały cofnięte, gdyż szogunat zdecydował o wprowadzeniu zakazu podróży na wyspę Utsuryo i przekazał to zarządzenie księstwu feudalnemu Tottori. Republika Korei twierdzi, że szogunat zdecydował się zakazać podróży na wyspę Utsuryo w wyniku wizyty Ana w Japonii w 1696 r., ale An przybył cztery miesiące po tym, jak szogunat zabronił podróżowania na wyspę.
An Yong Bok został przesłuchany po powrocie do Korei. Zanotowano, że podobno powiedział Japończykom „Matsushima to Jasan (Usan), a więc jest to terytorium naszego kraju. Jak śmiecie tu mieszkać?” (松島即子山島、此亦我国地、汝敢住此耶). W tamtym roku Japończycy nie podróżowali na Utsuryo, więc ta historia nie może być prawdą. Gdy An wyruszył na połów na wyspę Utsuryo w 1693 r., jego towarzysze powiedzieli mu, że wyspa na północny wschód od Utsuryo to wyspa Usan (Takeshimakiji), a gdy został zabrany do Japonii powiedział, że widział „dużą wyspę, dużo większą niż Utsuryo” (Byeonrye Jibyo). An powiedział „Matsushima to Jasan (Usan)”. Przyjmuje się, że usłyszał nazwę „Matsushima” (obecna Takeshima) podczas swojego pobytu w Japonii i połączył ją z wyspą Usan, która tradycyjnie pojawiała się na koreańskich mapach. Jednakże stwierdzenie „Matsushima to wyspa Jasan” w kwestii nazewnictwa nie odnosi się w rzeczywistości do obecnej Takeshimy.
Pyt. 4: Czy jest jakikolwiek dowód, że Korea władała Takeshimą przed jej przyłączeniem do terytorium Japonii w 1905 r.?
Odp. 4: Nie, Republika Korei nie przedstawiła żadnego dowodu, że wyspy Takeshima były w jej posiadaniu.
Na przykład, Republika Korei twierdzi, że Usan lub wyspa Usan pojawiające się w dawnych dokumentach z okresu Joseon, takich jak Sejong Sillok, Jiriji (Sekcja Geograficzna Annałów Rządów Króla Sejonga, 1454) czy Sinjeung Dongguk Yeoji Seungnam (Poprawione i rozszerzone wydanie Pomiarów Geograficznych Korei, 1531) to Takeshima, więc zawsze była ona terytorium koreańskim.
Jednakże „Usan” w koreańskich dawnych dokumentach i mapach to albo inna nazwa wyspy Utsuryo lub innej małej wysepki nieopodal wybrzeża Utsuryo (Jukdo), a nie Takeshima.
Republika Korei upiera się, że ustanowiła Dekretem Cesarskim nr 41 (1900 r.) powiat na wyspie Utsuryo, pod którego jurysdykcją miały znaleźć się „Cała wyspa Utsuryo oraz wyspy Jukdo i Sokdo (石島Ishijima) oraz że Sokdo to Dokdo (koreańska nazwa Takeshimy).
Jednakże Republika Korei nie przedstawiła jeszcze dowodu, że Sokdo to rzeczywiście Takeshima. Ponadto, nawet jeżeli hipotetycznie założymy, że dekret odnosił się do Takeshimy, to Cesarstwo Korei nigdy nie sprawowało faktycznej kontroli nad Takeshimą w tym okresie, tak więc koreańskie zwierzchnictwo terytorialne nad tym terenem nigdy nie zaistniało.
Uwaga: W 1882 r. koreańska dynastia królewska zakończyła utrzymywaną przez 470 lat politykę „pustej wyspy” wobec wyspy Utsuryo i rozpoczęła jej eksploatacją. Następnie w czerwcu 1900 r. Korea i Japonia przeprowadziły wspólne badania, jako iż wyspę Utsuryo zamieszkiwało wielu Japończyków. W oparciu o raport z tych badań (Uldo-gi autorstwa U Yong-jeonga) i po rozważeniu konieczności „kontaktów z obcymi podróżnikami i handlarzami”, Cesarstwo Korei (Korea zmieniła nazwę z Joeson na Daehan Jeguk „Wielkie Cesarstwo Han” w październiku 1897 r.) wydało dekret cesarski nr 41 zmieniający nazwę wyspy z Utsuryo na „Utsu” i czyniący administratora wyspy zarządcą powiatu. Artykuł 2. tego dekretu ustanawiał jurysdykcję powiatu wyspy Utsu jako „całą wyspę Utsuryo oraz wyspy Jukdo i Ishijima”. Jednak nie wiadomo, gdzie znajdowała się „Ishijima”, której nazwa nagle się pojawia.
Według raportu z badań przeprowadzonych przed wydaniem dekretu, wyspa Utsuryo miała 70 ri (ok. 28 km) długości, 40 ri (ok. 16 km) szerokości, a jej obwód wynosił 145 ri (ok. 60 km) (…全島長可為七十里廣可為四十里周廻亦可為一百四十五里). Ponadto w „Prośbie o decyzję Gabinetu w sprawie zmiany nazwy wyspy z Utsuryo na Utsu oraz zastąpienia administratora zarządcą powiatu” (1900), dokumencie sporządzonym przez Ministra Spraw Wewnętrznych Yi Kon-ha pada stwierdzenie, że „… wymiary niniejszej wyspy to 80 ri długości (ok. 32 km) i 50 ri szerokości”. Z tych faktów jasno wynika, że Takeshima, leżąca ok. 90 km dalej, była poza zasięgiem badań i Ishijima to nie Takeshima. Ponieważ w pobliżu Utsuryo (w odległości kilku km) znajdują się stosunkowo duże wyspy zwane Jukdo i Gwannumdo, możliwe że „Ishijima” oznaczała jedną z nich.
1 ri japońskie = ok. 40 ri koreańskich = ok. 4 km
Pyt. 5: Czy Takeshima była wśród „terytoriów, które Japonia zagarnęła przemocą i chciwością” wg deklaracji kairskiej?
Odp. 5: Nie, nie była.
Republika Korei utrzymuje, że Takeshima wchodzi w skład terytoriów, które „Japonia zagarnęła przemocą i chciwością” wg deklaracji kairskiej, ogłoszonej w 1943 r. przez przywódców USA, Wielkiej Brytanii i Chin podczas II wojny światowej. Jednakże Takeshima nigdy nie była terytorium koreańskim, podczas gdy Japonia ustanowiła tam zwierzchnictwo terytorialne najpóźniej w połowie 17. wieku, co zostało potem potwierdzone przez przyłączenie Takeshimy do prefektury Shimane decyzją rządu w 1905 r. oraz sprawowała to zwierzchnictwo w sposób trwały i pokojowy. Jasno z tego wynika, że Takeshima nie jest terytorium, które Japonia odebrała Korei.
Ostateczne decyzje w sprawie podziału terytoriów po wojnie zapadają w formie traktatu pokojowego lub innych umów międzynarodowych. W przypadku II wojny światowej był to Traktat Pokojowy z San Francisco, który prawnie określił zakres terytorium Japonii, a deklaracja kairska nie ma żadnych ostatecznych skutków prawnych w tym względzie. W Traktacie Pokojowym z San Francisco potwierdzone zostało, że Takeshima jest Terytorium Japonii.
- Kwestia Takeshimy w Traktacie Pokojowym z San Francisco
Pyt. 6: Czy po II wojnie światowej Naczelny Dowódca Sił Sprzymierzonych (SCAP) umieścił Takeshimę poza terytorium Japonii?
Odp. 6: Nie. SCAP nie miał żadnej władzy odnośnie dysponowania terytorium.
Republika Korei twierdzi, że dyrektywa SCAPIN (rozporządzenie Naczelnego Dowódcy Sił Sprzymierzonych) nr. 677 (patrz Dodatek 1) i nr 1033 (patrz Dodatek 2) umieszczały Takeshimę poza granicami terytorium Japonii. Jednakże obie dyrektywy wyraźnie zaznaczają, że nie jest to wyraz polityki aliantów wobec ostatecznego podziału terytorium, o czym Republika Korei nie wspomina. Stanowisko koreańskie jest więc nie do obrony.
Decyzje odnośnie terytorium Japonii zapadły w Traktacie Pokojowym w San Francisco (wszedł w życie w 1952 r.). Jest więc jasne zarówno w świetle faktów, jak i prawa międzynarodowego, że działania SCAP wobec Takeshimy podjęte przed wejściem Traktatu w życie nie mają wpływu na zwierzchnictwo nad nią.
Dodatek 1: SCAPIN nr 677
W styczniu 1946 r. Sztab Generalny Naczelnego Dowódcy Sił Sprzymierzonych wydał SCAPIN 677 nakazujący władzom Japonii czasowe wstrzymanie sprawowania władzy politycznej lub administracyjnej nad pewnymi terenami. Paragraf 3. dyrektywy brzmiał „Dla celów tego rozporządzenia jako Japonię definiuje się cztery główne Wyspy Japoński (Hokkaido, Honsiu, Kiusiu i Sikoku) oraz ok. 1000 przyległych mniejszych wysp, w tym archipelag Tsushima oraz wyspy Riukiu (Nansei) na północ od 30 równoleżnika (z wyłączeniem wyspy Kuchinoshima)”. Następnie dyrektywa wymieniała Takeshimę razem z wyspami Utsuryo, Jeju, archipelagiem Izu, archipelagiem Ogasawara etc., jako tereny „wyłączone”.
Jednak paragraf 6. dyrektywy wyraźnie mówił, że „nic z poniższej dyrektywy nie będzie interpretowane jako wyznacznik polityki Sił Sprzymierzonych w sprawie ostatecznej decyzji dotyczącej pomniejszych wysp wymienionych w Artykule 8. deklaracji poczdamskiej”. (Artykuł 8. deklaracji poczdamskiej: „Zwierzchnictwo Japonii zostanie ograniczone do wysp Honsiu, Hokkaido, Kiusiu, Shikoku oraz tych pomniejszych wysp, które zostaną przez nas wskazane”). Republika Korei całkowicie ignorują ten fakt.
![]() |
SCAPIN nr 677 (wersja PDF) |
Dodatek 2: SCAPIN nr 1033
W czerwcu 1946 r. SCAP wydał SCAPIN nr 1033 dla rozszerzenia terenów, na których Japonii wolno prowadzić połów ryb i wielorybów („Linia MacArthura”). Paragraf 3. rozporządzenia ustanawiał, że „japońskie statki oraz ich załogi nie będą zbliżać się na odległość mniejszą niż dwanaście (12) mil (19,3 km) do Takeshimy (37°15' szerokości północnej, 131°53' długości wschodniej) ani nie będą wchodziły w żaden kontakt z wymienioną wyspą”.
Jednakże paragraf 5. tego samego rozporządzenia stanowił, iż „obecna autoryzacja nie jest wyrazem polityki alianckiej wobec ostatecznej decyzji co do przynależności państwowej, granic międzynarodowych lub praw do połowów w przedmiotowym obszarze lub jakimkolwiek innym terenie”. Republika Korei całkowicie ignoruje także ten fakt.
„Linia MacArthura” została zniesiona 25 kwietnia 1952 r., a trzy dni później, 28 kwietnia wszedł w życie Traktat Pokojowy z San Francisco, w związku z czym dyrektywy dotyczące wstrzymania władzy rządowej straciły swoją moc.
![]() |
SCAPIN nr 1033 (wersja PDF) |